تشخیص کوتاه قدی در کودکان
بسیاری از والدین نگران رشد قدی فرزندشان هستند. اگر در رشد مناسب قدی فرزندتان تردید دارید سوالات زیر را از خود بپرسید:
لباس‌های سال گذشته فرزندم هنوز اندازه‌اش هستند؟
اخیرا رشد کودک من کاهش یافته‌است؟
آیا فرزند من غالبا خسته است؟
این سوالات به شما کمک می‌کند تا حدودی بتواند رشد کودکتان را بررسی کنید. اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت بود این موضوع را با پزشک درمیان بگذارید. چرا که تشخیص قطعی و درمان کوتاهی قد تنها بر عهده پزشک است. پزشکان در معاینات دوره‌ای، نمودار رشدی کودک را با نمودارهای استاندارد رشد مقایسه می‌کنند و در صورتیکه قد کودک پایین‌تر از حد نرمال باشد آزمایشات خونی، سابقه پزشکی و وضعیت تغذیه‌ای وی برای تشخیص علت کوتاه قدی ارزیابی می‌شود.
اگر بر اساس تشخیص پزشک، قد کودک شما پایین‌تر از حد طبیعی بود هرچه سریع‌تر اقدامات لازم را شروع کنید اما اگر قد فرزندتان طبیعی بود، وسواس بیش از حد به خرج ندهید! ظرفیت‌های ژنتیکی و جسمانی کودکتان را بپذیرید، او را همانگونه که هست دوست بدارید و هرگز با دیگران مقایسه‌اش نکنید. مهمترین نکته این است که کودک شما روند رشدی مناسبی داشته باشد و در سیر طبیعی رشد خود به خوبی حرکت کند.
در این قسمت دلایل کوتاه قدی در کودکان را با هم مرور می‌کنیم:
ژنتیک: اگر یک یا هر دو والدین کوتاه قد باشند به احتمال زیاد کودکشان هم کوتاه قد خواهد بود.
بیماری: اختلال تولید و ترشح هورمون‌ها، مانند کمبود ترشح هورمون رشد و کم‌کاری تیروئید، بیماری‌های مزمنی مانند بیماری‌های قلبی، دیابت، مشکل کلیوی، سندروم داون، راشیتیسم و… منجر به کاهش رشد قدی می‌شوند.
تغذیه ناکافی: بی‌اشتهایی و تغذیه ناکافی در کودکان یکی از دلایل رایج کوتاه قدی است. کودکانی که سطح خونی پایین‌تری از روی، مس، آهن، کلسیم و منیزیم دارند، نسبت به سایر کودکان کوتاه قد تر اند.
بیشتر بدانید: تغذیه نوزادان از بدو تولد تا 2 سالگی
درمان کوتاه قدی
درمان کوتاه قدی به علت آن بستگی دارد. اگر پزشک علت کوتاه قدی را کمبود سطح هورمون‌ها تشخیص دهد، هورمون‌درمانی انجام می‌شود.
همانطور که گفته شد بعضی از بیماری‌ها از جمله دیابت و بیماری‌های کلیوی در کودکان نیز باعث کاهش رشد قدی آن‌ها می‌شود. در این موارد با درمان بیماری زمینه‌ای و بهبود رشد به‌تدریج کوتاه قدی هم برطرف خواهد شد.
تغذیه ناکافی نیز دیگر عامل بروز کوتاه قدی در کودکان است. کمبود دریافت منابع غذایی حاوی پروتئین، روی، کلسیم و آهن باعث کاهش رشد قدی کودکان می‌شود. لبنیات، کلم و بادام منابع خوب کلسیم هستند. گوشت‌ها (گوشت قرمز و سفید) و مغزها سرشار از روی‌اند. بعلاوه مصرف گوشت، سویا و حبوبات برای تامین پروتئین و آهن بدن توصیه می‌شوند.
اما این موارد در شرایطی است که کودک اشتهای خوبی داشته باشد و بتواند غذاهای مناسب برای رشد قدی‌اش را با میل و رغبت بخورد. اما اگر کودکمان بی‌اشتها بود چه راهی داریم؟
مصرف مکمل‌های حاوی روی به همراه ویتامین‌های گروه B باعث افزایش اشتها می‌شوند. شما می‌توانید از شربت‌های اشتها آور گیاهی هم کمک بگیرید. به تدریج با بهبود اشتها می‌توانیم کودک را به مصرف غذاهای حاوی کلسیم، روی و دیگر مواد مغذی تشویق کنیم. در این صورت هم رشد وزنی و هم رشد قدی بهتر می‌شود. معجون (شیر به همراه مغزها)، آجیل‌ها و میوه‌های خشک کمک زیادی به رشد کودک می‌کند.
به یاد داشته باشید که هرگز با دعوا و اجبار به کودک غذا ندهید. با این روش نه تنها آسیب روحی زیادی به فرزندتان وارد می‌کنید بلکه او به دلیل عصبانیت و ناراحتی از شما بیشتر در غذا نخوردن پافشاری می‌کند.
در آخر اینکه مصرف مکمل‌های حاوی کلسیم و روی رشد قدی کودکان را بهبود می‌بخشند. همچنین اگر براساس تست‌های آزمایشگاهی کم‌خونی و فقر آهن در کودک تشخیص داده شد دریافت مکمل آهن ضروری است.