کمبود آهن چگونه عملکرد سلول‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟
کمبود آهن، شایع‌ترین کمبود تغذیه‌ای در سراسر جهان است که در بعضی موارد نادیده گرفته می‌شود. چرا؟ قبل از اینکه به این سوال جواب دهیم بهتر است کمی درباره نقش آهن و عوارض کمبود آن صحبت کنیم.
آهن یک ماده معدنی ضروری است که برای بسیاری از اعمال بدن از جمله رشد و نمو مورد نیاز می‌باشد. بدن شما از آهن برای تولید هموگلوبین و میوگلوبین استفاده می‌کند. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول‌های قرمز، اکسیژن را از ریه‌ها به سایر اندام‌های بدن منتقل می‌کند و میوگلوبین نیز پروتئینی است که اکسیژن ماهیچه‌ها را تامین می‌کند. هر چند آهن وظایف دیپری نیز برعهده دارد، اما شاید بتواند گفت اکسیژن‌رسانی به سلول‌های بدن، مهم‌ترین نقش آهن است. پس با این توضیحات در کمبود آهن، تولید هموگلوبین به‌خوبی انجام نمی‌شود، گلبول‌های قرمز کوچک و کم تعداد شده و در نتیجه اکسیژن کافی به سلول‌های بدن نمی‌رسد. همین اتفاق، عاملی برای اختلال عملکرد تقریبا همه سلول‌های بدن است.
شایع‌ترین نشانه‌های کمبود آهن
پوست رنگ پریده
خستگی و بی‌حالی
دست و پای سرد
احساس سرگیجه، به‌ویژه هنگام تغییر وضعیت
بی اشتهایی
تنفس کوتاه
عفونت‌های مکرر
ناخن‌های خشک و شکننده
هوس‌های غیرمعمول برای مواد غیر مغذی مانند یخ، خاک، رنگ یا نشاسته!
از آنجاییکه این علائم می‌توانند به دلایل مختلفی ایجاد شوند و در واقع اختصاصی نیستند، در بعضی مواقع کمبود آهن نادیده گرفته می‌شود. این نادیده گرفتن عوارض بسیاری به‌خصوص برای کودکان دارد. چون در نهایت باعث آهسته شدن رشد و نمو کودکان می‌شود که اگر درمان نشود جبران ناپذیر است. در بزگسالی هم کمبود آهن عملکرد تحصیلی، شغلی و ورزشی افراد را کاهش داده و باعث افت کیفیت زندگی می‌شود.
از آنجایی که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است، پس ترکیب رژیم غذایی شما باید طوری باشد که آهن کافی دریافت کنید تا از ایجاد کمبود پیشگیری شود.
منابع غذایی آهن:
گوشت قرمز، گوشت پرندگان و ماهی بهترین منابع غذایی آهن هستند که جذب آهن بالایی دارند.
تخم مرغ هم از دیگر منابع حیوانی آهن است و توصیه می‌شود همه افراد سالم آن روزانه یک عدد تخم مرغ میل کنند.
حبوبات به‌ویژه لوبیای سفید، عدس و لوبیا قرمز، سبزیجاتی مثل اسفناج، میوه‌های خشک از جمله کشمش و مغز پسته نیز منابع گیاهی آهن به‌شمار می‌روند، هرچند نسبت به انواع گوشت‌ها جذب آهن بالایی ندارند.
به هر صورت، اگر به هر دلیلی رژیم‌تان در خصوص مصرف غذاهای حیوانی محدودیت‌های دارد، میتوانید منابع گیاهی آهن را جایگزین منابع حیوانی آن کنید.
مکمل آهن؛ تنها راه درمان کمبود آهن
اگر دچار کمبود آهن و یا کم‌خونی ناشی از آن هستید، باید بدانید که این کمبود با رژیم غذایی قابل جبران نبوده و تنها راه دریافت مکمل آهن است. مکمل آهن را با فاصله از مکمل‌های کلسیم و یا زینک، هچنین چای، قهوه و لبنیات استفاده کنید، هر چند مصرف آن با منابع غذایی و یا مکمل ویتامین C باعث افزایش جذب آهن می‌شود. زنان باردار، زنانی که خونریزی‌های قاعدگی شدیدی دارند و نوزادان (به ویژه اگر نارس یا کم وزن باشند) در معرض کمود آهن بوده و لازم است مکمل آهن را برای پیشگیری استفاده کنند.