ویتامین B1

ویتامین B1 (با نام دیگر تیامین) از ویتامین‌های محلول در آب است که در تنظیم بسیاری از اعمال حیاتی بدن ضروری می‌باشد. این ویتامین برای تولید انرژی از غذاها، رشد بدن و حفظ عملکرد سلول‌ها مورد نیاز است. خوشبختانه منابع غذایی B1 غذاهای رایجی هستند و اگر یک فرد سالم، رژیم غذایی کامل و متنوعی داشته باشد دچار کمبود این ویتامین نخواهد شد. هر چند مکمل‌های غذایی حاوی ویتامین B1 نیز به‌صورت تک دوز و یا در ترکیب با دیگر ویتامین‌های گروه B (B کمپلکس‌ها) در دسترس هستند و می‌توانند نیاز افراد به این ویتامین را تامین کنند.

درباره این ویتامین بیشتر بدانید

چه غذاهایی حاوی ویتامین B1 می‌باشند؟

نان و برنج:

مهم‌ترین و به‌صرفه ترین منبع غذایی این ویتامین نان، برنج و غلات هستند. اما به شرطی که سبوس‌گیری نشده باشند! بیشتر محتوای B1 غلات در لایه بیرونی آن‌ها یا همان سبوس قرار گرفته است.  در فرآیند تصفیه کردن، سبوس -که غنی‌ترین بخش است- جدا می‌شود. به این ترتیب غلات خوش خوراک‌تر شده در حالیکه ارزش غذایی‌اش به شدت پایین می‌آید.

امروزه با افزایش آگاهی در زمینه سلامتی، انتخاب تعداد بیشتری از افراد به سمت نان و برنج تصفیه نشده می‌رود. شما نیز از این پس هنگام انتخاب غلات، نوع سبوس‌دار آن‌ها (نان و ماکارونی سبوس‌دار، برنج و آرد قهوه‌ای)  را انتخاب کنید تا از این منبع غنی ویتامینی و مواد معدنی بهره‌مند شوید.

گوشت‌ها:

گوشت گاو، ماهی تون و قزل آلا منابع خوبی از ویتامین B1 هستند.

در میان حبوبات نیز لوبیای سویا و لوبیا سیاه و در میان مغز دانه‎‌ها، مغز تخمه آفتابگردان حاوی این ویتامین هستند.

نکته مهم اینکه ویتامین B1 ذخایر کمی در بدن ما دارد و منابع غذایی آن باید به‌صورت روزانه مصرف شود.

 چه افرادی باید نگران کمبود ویتامین B1 باشند؟

اگر تیامین کافی از غذاها دریافت نکنید، یا دفع آن از بدنتان بیشتر و یا جذب کمتر از حد طبیعی باشد، دچار کمبود B1 می‌شوید. با توجه به نقش‌های گسترده این ویتامین در بدن کمبود B1 با طیف وسیعی از اختلالات از جمله از دست دادن وزن و اشتها، یبوست، گیجی، اختلال حافظه، ضعف عضلانی و مشکلات قلبی همراه است.

اگر سالم هستید، رژیم غذایی متعادلی دارید و از منابع غذایی گفته شده به‌صورت متنوع استفاده می‌کنید و همچنین به الکل اعتیاد ندارید، نیازی نیست درباره کمبود این ویتامین نگران باشید! با این حال گروه‌های خاصی از مردم نسبت به سایرین بیشتر در معرض خطر کمبود قرار دارند:

افرادی که وابستگی به الکل دارند

مصرف الکل جذب و ذخایر کبدی ویتامین B1 را کاهش می‌دهد. به‌صورت کلی نیز دریافت منابع غذایی سرشار از ریز مغذی‌ها در افراد وابسته به الکل کمتر از میزان مورد نیازشان است. به‌همین دلیل کمبود‌های ویتامینی به‌ویژه کمبود ویتامین‌های گروه B در این افراد شایع‌تر است. در اغلب موارد برای جبران کمبودها در افراد وابسته به الکل مصرف مکمل‌های غذایی توصیه می‌شود.

سالمندان

بیش از 20-30% سالمندان درجاتی از کمبود ویتامین B1 را دارند. از دلایل این کمبود کاهش دریافت‌های غذایی، بیماری‌های مزمن و جذب کم ویتامینی به علت بالا رفتن سن می‌باشد. رژیم غذایی سالمندان باید تنظیم شده و مطابق میل آن‌ها باشد تا دچار کمبود ریز مغذی‌ها نشوند.

مبتلایان به ایدز

عفونت با ویروس HIV  خطر کمبود ویتامین B1 و پیامدهای ناشی از آن را افزایش می‌دهد. چرا که در بیشتر مواقع بیماران مبتلا به ایدز از شرایط کاتابولیک رنج برده و دچار سوءتغذیه می‌شوند.

بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و 2

در بیماران مبتلا به دیابت احتمال دفع ویتامین B1 از طریق کلیه‌ها بالاست. به‌همین دلیل این بیماران اغلب سطح پایینی از B1 را در خونشان دارند. اهمیت یک رژیم غذایی متناسب در افراد مبتلا به دیابت در کنترل بیماری بر کسی پوشیده نیست. در صورتیکه نیازهای غذایی فرد را نتوان از طریق غذا تامین کرد مصرف مکمل‌های غذایی ضروری خواهد بود.

افرادی که جراحی چاقی انجام داده اند

افرادی که تحت جراحی‌های باریاتریک برای کاهش وزن قرار گرفته‌اند دچار سوءجذب می‌شوند. در نتیجه در معرض خطر بالایی برای کمبودهای تغذیه‌ای از جمله کمبود ویتامین B1 قرار دارند. به این افراد توصیه می‌شود پس از انجام جراحی‌های باریاتریک مکمل‌های مولتی ویتامین حاوی B1 را دریافت کنند.