قطعا افراد زیادی در اطرافیان شما یا شاید خودتان نیز دچار این بیماری باشید. طبق تحقیقات انجام شده، بانوان 5-8 برابر آقایان به بیماری‌های غده تیروئید دچار می‌شوند. شروع اختلال تیروئید ممکن است با علائم کوچکی ظاهر شود. به طور مثال می‌توان به افزایش وزن بی‌دلیل، بی‌اشتهایی و خستگی مداوم و … اشاره کرد.
ابتدا قصد داریم بیشتر درباره تیروئید صحبت کنیم.
عملکرد غده تیروئید در بدن
غده تیروئید در بدن مسئولیت تنظیم عملکرد سیستم ایمنی، عصبی و فعالیت‌های متابولیک را برعهده دارد. هر چند که وظایف این غده به اینجا ختم نمی‌شود و رشد و توسعه سلول‌ها و بافت‌های مختلف بدن و همچنین تنظیم سطح هورمون‌ها از وظایف تیروئید می‌باشد.
تیروئید ظاهری شبیه به بال‌های پروانه دارد و دقیقا جلوی گردن و زیر حنجره قرار گرفته است. نکته جالب درباره تیروئید، آن است که در حالتی که فرد در سلامت کامل باشد نمی‌توان آن را مشاهده کرد و این موضوع به آناتومی تیروئید برمی‌گردد. هنگامی که عملکرد این غده مختل شود به رنگ قرمز تیره درآمده و اندازه‌اش بزرگتر می‌شود به طوری که کاملا قابل رویت است.
هرگونه نارسایی یا نقص در عملکرد غده تیروئید بر سلامت و کیفیت زندگی شخص تاثیر می‌گذارد.
2 نوع هورمون توسط غده تیروئید تولید می‌شوند:
- هورمون تیروکسین
- هورمون تری‌یودوتیرونین
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید یکی از رایج‌ترین دلایل اضافه وزن و چاقی است. وقتی می‌گوییم فرد دچار کم کاری تیروئید است یعنی غده تیروئید به اندازه کافی هورمون‌های خود را تولید نکرده و باعث شده است که بعضی از عملکردهای بدن مختل شوند. در این حالت سطح هورمون‌های تیروئید (T3 و T4) کاهش یافته و میزان هورمون محرکه تیروئید (TSH) افزایش می‌یابد. به این ترتیب متابولیسم (سوخت و ساز) بدن افت می‌کند و باعث بروز اضافه وزن و چاقی می‌شود.
علائم کم‌کاری تیروئید
- افزایش وزن
- حساس‌شدن به سرما
- خستگی مفرط
- خشکی پوست و مو
- افسردگی
- مشکلات خواب
- درد مفاصل
- عدم تمرکز
- قاعدگی‌های مکرر و سنگین
درمان
اصلی‌ترین درمان برای کم کاری تیروئید دریافت دارو زیر نظر پزشک است.
در کنار دارو درمانی رعایت یک رژیم غذایی سالم برای کمک به کاهش وزن و بهبود عملکرد تیروئید نیز ضروری می‌باشد. به یاد داشته باشید که در صورتیکه بیماری شما با مصرف دارو کنترل شود متابولیسم‌تان هم تنظیم می‌شود و می‌توانید با رعایت رژیم و افزایش فعالیت بدنی وزنتان را کاهش دهید.
دریافت برخی ریز مغذی‌ها نیز به سلامت غده تیروئید کمک می‌کنند. سلنیوم یکی از ریز مغذی‌های مورد نیاز برای عملکرد مناسب غده تیروئید است. به همین دلیل مصرف مکمل‌های حاوی سلنیوم مانند سلن پلاس در درمان کم کاری تیروئید توصیه می‌شود.
گواتروژن چیست؟
برخی مواد غذایی گواتروژن هستند. گواتروژن‌ها موادی هستند که با دخالت در جذب ید در غده تیروئید، تولید هورمون‌های تیروئید را مختل می‌کنند. به‌همین دلیل در افراد مبتلا به کم کاری تیروئید توصیه نمی‌شود. انواع کلم، بادام زمینی، سویا و لوبیا سویا مواد غذایی گواتروژن می‌باشند. با این حال حرارت باعث غیر فعال شدن گواتروژن‌ها می‌شود. در نتیجه افراد مبتلا به کم‌کاری تیروئید می‌توانند کلم یا سویا پخته شده را مصرف کنند، اما برای کنترل بهتر بیماری از مصرف این مواد غذایی به صورت خام بپرهیزند.
سایر بیماری‌های غده تیروئید
برخلاف کم کاری تیروئید، زمانی که غده تیروئید شما بیش‌فعال باشد، دچار پرکاری تیروئید شده‌اید. به این ترتیب سطح هورمون‌های تیروئیدی (T3 و T4) افزایش و برای سرکوب این پرکاری، میزان هورمون محرکه تیروئید (TSH) کاهش می‌یابد.
علائم پرکاری تیروئید
- لرزش دست
- ریزش مو
- اضطراب
- کم‌شدن تعداد قاعدگی
- تحریک‌پذیری
- بیش‌فعالی
- تعریق زیاد
- بدخلقی
تیروئیدیت هاشیموتو، بیماری گریوز، گواتر و ندول تیروئید از دیگر اختلالات غده تیروئید است. درمان این بیماری‌ها نیز دریافت داروهای مرتبط زیر نظر متخصص داخلی یا غدد می‌باشد.