عملکرد:
رشد و نمو و متابولیسم طبیعی بدن
کمک به عملکرد طبیعی قلب
حفظ عملکرد سیستم عصبی
منابع غذایی: غلات کامل، گوشت و مغزها
تعریف
ویتامین B1 یا تیامین از ویتامین‌های محلول در آب است که برای تولید انرژی از غذاها، رشد و نمو و حفظ عملکرد سلول‌ها در بدن مورد نیاز است.انسان‌ها توانایی ذخیره تیامین را در کبد دارند اما میزان این ذخایر ناچیز است، به همین دلیل منابع غذایی ویتامین B1 باید به صورت روزانه مصرف شوند تا نیاز بدن به این ویتامین به طور کامل تامین گردد.
منابع غذایی تیامین
تیامین در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد:
غلات کامل و نان‌های غنی شده، پاستا و برنج
حبوبات مانند لوبیای سویا و لوبیای سیاه، دانه‌ها و مغزها
گوشت قرمز و ماهی‌ها (به ویژه قزل‌آلا و تون)
مکمل‌های غذایی
تیامین در بسیاری از مکمل‌های مولتی ویتامین، مولتی ویتامین مینرال، B کمپلکس و مکمل‌های تیامین به تنهایی وجود دارد. شکل رایج تیامین در مکمل‌های غذایی تیامین مونونیترات و تیامین هیدروکلراید است. بعضی از مکمل‌ها از فرم سنتتیک تیامین که بنفوتیامین است استفاده می‌کنند.
کمبود تیامین
اگر تیامین کافی از غذاها دریافت نکنید، یا دفع آن از بدنتان بیشتر و یا جذب کمتر از حد طبیعی باشد، دچار کمبود B1 می‌شوید. کمبود تیامین می‌تواند باعث از دست دادن وزن و اشتها، یبوست، گیجی، از دست دادن حافظه، ضعف عضلانی و مشکلات قلبی شود.
کمبود شدید تیامین با بیماری به نام بری‌بری همراه است که باعث بی‌حسی و مور مور شدن در پاها و دست‌ها، ازدست دادن عضلات و رفلکس ضعیف می‌شود. یک مثال دیگر از کمبود شدید تیامین سندروم ورنیکه کورساکوف است که اساسا افراد مبتلا به الکلیسم را درگیر می‌کند. این بیماری نیز باعث مور مور شدن و بی‌حسی در دست‌ها و پاها، از دست دادن حافظه و گیجی شدید می‌شود.
اگر رژیم غذایی متعادلی دارید و از منابع غذایی تیامین به صورت متنوع استفاده می‌کنید و همچنین به الکل اعتیاد ندارید، نیازی نیست درباره ابتلا به بیماری بری‌بری و ورنیکه کورساکوف نگران باشید! در کل کمبود تیامین به ندرت دیده می‌شود. با این حال گروه‌های خاصی از مردم نسبت به سایرین سخت تر می‌توانند ویتامین B1 مورد نیازشان را تامین کنند:
افرادی که وابستگی به الکل دارند
الکل جذب و ذخایر کبدی تیامین را کاهش می‌دهد. همچنین در این افراد دریافت منابع غذایی مغذی نیز کمتر از میزان مورد نیاز است.
سالمندان
بیش از 20-30% سالمندان درجاتی از کمبود تیامین را دارند. از دلایل این کمبود کاهش دریافت‌های غذایی، بیماری‌های مزمن و جذب کم تیامین به علت بالا رفتن سن می‌باشد.
مبتلایان به ایدز
عفونت با ویروس HIV خطر کمبود تیامین و پیامدهای آن از جمله بیماری بری‌بری و سندروم ورنیکه کورساکوف را افزایش می‌دهد. چرا که در این افراد سوءتغذیه ناشی از شرایط کاتابولیک ایجاد می‌شود.
بیماران مبتلا به دیابت نوع 1 و 2
در این افراد احتمالا دفع تیامین از طریق کلیه‌ها بیشتر است.
افرادی که جراحی چاقی انجام داده اند
افرادی که تحت جراحی‌های باریاتریک برای کاهش وزن قرار گرفته‌اند به دلیل سوءجذب، در معرض خطر کمبودهای تغذیه‌ای از جمله کمبود تیامین قرار دارند. در نتیجه به این افراد توصیه می‌شود پس از انجام جراحی‌های باریاتریک مکمل‌های مولتی ویتامین حاوی تیامین دریافت کنند.
اثرات تیامین بر سلامتی
دیابت
بیماران مبتلا به دیابت اغلب سطح پایینی از تیامین را در خونشان دارند. دانشمندان در حال تحقیق روی این موضوع هستند که آیا مکمل‌های تیامین می‌توانند سطح قند خون و تحمل به گلوکز را در این بیماران بهبود بخشند یا خیر.
نارسایی قلبی
بسیاری از افراد مبتلا به نارسایی قلبی سطح تیامین پایینی در خون دارند. دانشمندان مطالعاتی انجام می‌دهند تا به این پرسش پاسخ دهند که آیا مکمل تیامین به نارسایی قلبی کمک می‌کند یا خیر.
بیماری آلزایمر
دانشمندان این فرضیه را مطرح می‌کنند که کمبود تیامین ممکن است بر زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر اثر بگذارد. اما هنوز مشخص نیست که آیا مکمل تیامین عملکرد ذهنی را در بیماران مبتلا به آلزایمر بهبود می‌دهد یا خیر.
تیامین با چه داروهایی تداخل دارد؟
بعضی از داروها می‌توانند سطح تیامین را در بدن کاهش دهند از جمله:
فورزماید (لازیکس) که برای درمان فشار خون بالا و تورم ناشی از تجمع آب در بدن تجویز می‌شود.
فلورواوراسیل که در شیمی درمانی برای درمان بعضی از انواع سرطان‌ها مصرف می‌شود.
پس اگر این داروها را مصرف می‌کنید بهتر است از پزشک بخواهید میزان ویتامین B1 را در بدنتان ارزیابی کند.
منبع: