کلسترول خون چیست؟
در خون ما دو نوع کلسترول وجود دارد، HDL یا همان کلسترول خوب و LDL یا کلسترول بد. هرچه سطح HDL در خون بالاتر و LDL پایین‌تر باشد برای سلامتی بهتر است. چرا که افزایش سطح LDL کلسترول در خون خطر بروز حمله قلبی و سکته مغزی را افزایش و برعکس، HDL خطر این بیماری‌ها را کاهش می‌دهد. پس بهتر است تا حد امکان سطح LDL کلسترول را در خون پایین نگه داریم و HDL را افزایش دهیم.
اگر بر اساس آزمایش خون LDL کلسترول خون و یا کلسترول تام شما بالاست احتمالا پزشک برایتان قرص‌های استاتین را تجویز می‌کند. استاتین‌ها سطح کلسترول را کاهش می‌دهند. اما تنها مصرف دارو کافی نیست. اگر شما درحالیکه دارو مصرف می‌کنید همچنان شیوه زندگی‌تان مانند قبل باشد در یک سیکل معیوب قرار می‌گیرید. چرا که بیماری‌تان تشدید می‌شود و برای کنترل آن مجبورید دوز بالاتر و یا تعداد بیشتری از دارو را مصرف کنید و همچنان این سیکل ادامه دارد، ضمن اینکه دارو نیز عوارض جانبی خود را دارد. پس اگر برای سلامتی خود ارزش قایلید لازم است که تغییری در رژیم غذایی و سبک زندگی‌تان ایجاد کنید.
در واقع سطحی از کلسترول در بدن ضروری است همانطور که کبد ما مسئول ساخت این کلسترول است، اما اگر مقدار آن از حد مجاز بالاتر رود خطرساز خواهد شد. اگراضافه وزن دارید، چاق هستید و یا به اندازه کافی ورزش نمی‌کنید پس در خطر افزایش سطح LDL کلسترول خون قرار دارید. البته LDL بالا می‌تواند ارثی هم باشد.
عوامل خطر اصلی در رژیم غذایی:
عوامل خطر اصلی در رژیم غذایی برای افزایش کلسترول غذاهای حاوی اسیدهای چرب اشباع و ترانس هستند. این نوع از چربی‌ها موجب می‌شوند تا کبد کلسترول بیشتری تولید کند. چربی گوشت و لبنیات پر چرب سرشار از اسیدهای چرب اشباع اند و غذاهای سرخ شده، کیک‌ها و بیسکوییت‌ها نیز منابع اسیدهای چرب ترانس اند. پس اولین قدم، جایگزینی گوشت و لبنیات کم چرب با نوع پر چرب آن و از طرفی کاهش مصرف غذاهای سرخ شده و کیک‌هاست. در این بین غذاها و مکمل‌های غذایی نیز وجود دارند که کلسترول خون را کاهش می‌دهند. از جمله:
نیاسین
نیاسین همان ویتامین B3 است. در بعضی موارد پزشکان این ویتامین را برای کاهش کلسترول خون تجویز می‌کنند. ویتامین B3 علاوه بر کاهش کلسترول بد، سطح کلسترول خوب را نیز افزایش و از میزان تری‌گلیسریدها می‌کاهد. نیاسین را می‌توانید از غذاهایی همچون جگر و گوشت مرغ و همچنین مکمل‌ها دریافت کنید. اگر می‌خواهید مکمل‌های نیاسین را در دوزهای بالا مصرف کنید بهتر است ابتدا این موضوع را با پزشکتان در میان بگذارید.
فیبر محلول
دو نوع فیبر غذایی در گیاهان وجود دارد؛ فیبر محصول و نامحلول. فیبر محلول به‌دلیل کاهش جذب کلسترول اثرات مفیدی دارد. خبر خوب این است که بسیاری از مواد غذایی خوشمزه منابع خوبی برای فیبرهای محلول هستند، از جمله:
پرتقال، گلابی، هلو، سیب زمینی، نان گندم کامل، مارچوبه، جو دو سر و لوبیا قرمز
فیتواسترول‌ها
فیتواسترول‌ها ترکیبات گیاهی هستند که از جذب کلسترول جلوگیری می‌کنند. این ترکیبات در غلات کامل، مغزها، میوه‌ها و سبزیجات فراوان‌اند.
پروتئین سویا
لوبیای سویا و غذاهای مشتق شده از آن قابلیت کاهش کلسترول خون را دارند. اگر می‌خواهید از مزایای پروتئین سویا بهره مند شوید توفو، شیر سویا و لوبیای سویا را به رژیم غذایی‌تان اضافه کنید تا علاوه بر تامین پروتئین مورد نیاز، کلسترول خون‌تان را هم کاهش دهید.
زنجبیل
مطالعه‌ای در سال 2008 نشان داد که زنجبیل می‌تواند LDL کلسترول را کاهش و HDL را افزایش دهد. نتایج یک مطالعه دیگر در سال 2014 نیز اشاره می‌کند که زنجبیل از میزان کلسترول تام و همچنین تری‌گلیسرید خون می‌کاهد. شما می‌توانید زنجبیل را به صورت مکمل و یا پودر دریافت کنید و یا اینکه به غذایتان اضافه کنید تا از فواید بی‌شمار آن بهره‌مند شوید.
امگا 3
یکی از راهکارهای مقابله با اثرات منفی افزایش LDL کلسترول، افزایش سطح HDL است. اسیدهای چرب امگا 3 می‌توانند HDL کلسترول خون را افزایش دهند و به این ترتیب از بروز بیماری‌های قلبی عروقی جلوگیری کنند. شما می‌توانید با مصرف ماهی‌های چرب و یا مکمل‌های غذایی امگا 3، نیاز بدن به این اسیدهای چرب ضروری را تامین کنید. البته در صورتیکه سطح کلسترول خون‌تان بالا است برای انتخاب دوز مکمل‌های امگا 3 با پزشکتان مشورت کنید، چرا که مصرف مقادیر بالای آن به صورت مکمل خود می‌تواند باعث افزایش LDL در خون شود.
و در آخر مانند هر بیماری دیگری، برای کاهش LDL کلسترول خون، فعالیت بدنی منظم را فراموش نکنید.