بیماریهای قلبی یکی از اصلی‌ترین علل مرگ و میر در سراسر جهان به شمار می‌روند. در کنار ورزش کردن و عدم مصرف دخانیات، رعایت یک رژیم غذایی سالم یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از بروز و پیشرفت بیماریهای قلبی عروقی می‌باشد.
در این مقاله 6 مورد از بهترین رژیم‌های غذایی برای سلامت قلب را معرفی کنیم.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای
رژیم مدیترانه‌ای براساس عادات غذایی مردم یونان و جنوب ایتالیا در دهه 1960 طراحی شده است. این رژیم بر مصرف غذاهای کامل و کمتر فرآوری شده از جمله غلات کامل، مغزیجات، دانه‌ها، میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، ماهی و روغن زیتون فرابکر تاکید دارد. مصرف متعادل ماکیان، تخم مرغ و لبنیات کم چرب نیز در رژیم مدیترانه‌ای توصیه می‌شود. حذف یا محدودیت مصرف شکر، کربوهیدرات تصفیه شده، اسنک‌ها و گوشت قرمز فرآوری شده از اصول اصلی این رژیم غذایی می‌باشد.
رژیم مدیترانه‌ای از بهترین رژیم‌ها برای کاهش خطر بروز بیماریهای قلبی و عوامل خطر مرتبط با آن از جمله چاقی، تری‌گلیسرید و کلسترول خون، دیابت نوع 2 و فشار خون بالا می‌باشد. این رژیم به دلایل مختلفی باعث حفظ سلامت قلب می‌شود که در این میان کاهش التهاب یکی از موثرترین مکانیسم‌های رژیم مدیترانه‌ای بر سلامت قلب است.
رژیم غذایی DASH
DASH -رویکرد رژیمی برای متوقف کردن پرفشاری خون- جهت پیشگیری و درمان فشار خون بالا است که خطر بروز بیماریهای قلبی عروقی را کاهش می‌دهد. این رژیم نیز شباهت زیادی به رژیم غذایی مدیترانه‌ای دارد و به دریافت بیشتر غلات کامل، میوه‌ها، سبزیجات، لبنیات کم چرب و گوشت بدون چربی تاکید می‌کند، در حالیکه مصرف گوشت قرمز، غلات تصفیه شده و شکر محدود می‌شود. در این رژیم دریافت کل نمک به حداکثر 1 قاشق چایخوری در روز کاهش می‌یابد.
محدودیت نمک در کنار اجرای رژیم DASH در کاهش فشار خون موثر است. دریافت فیبر بالا و کاهش مصرف چربی‌های اشباع و شکر افزوده نقش مهمی در کاهش خطر بروز بیماریهای قلبی عروقی بر عهده دارد.
رژیم گیاهخواری
در الگوهای گیاهخواری همه انواع گوشت‌ها از جمله گوشت قرمز، ماکیان و ماهی حذف می‌شود. در حالیکه بعضی از گیاهخواران دیگر منابع غذایی حیوانی از قبلی تخم مرغ، لبنیات، عسل و ژلاتین را نیز حذف می‌کنند. در عوض این رژیم‌ها شامل میوه، سبزی، انواع لوبیا و دیگر حبوبات، محصولات سویا، غلات کامل، مغزها، دانه‌ها و روغن‌های گیاهی هستند.
دریافت بالای فیبر و ترکیبات آنتی اکسیدانی و ضد التهابی باعث حفظ سلامت قلب و عروق می‌شود. با این حال حفظ کیفیت رژیم غذایی گیاهی از جهت دریافت کافی پروتئین و ریز مغذی‌ها حائز اهمیت است.
رژیم غذایی فلکسترین
رژیم فلکسترین توسط متخصص تغذیه داون جکسون بلاتنر طراحی شده است. این رژیم نیز بر مصرف غذاهای گیاهی تاکید دارد اما دریافت متعادل گوشت قرمز، ماهی، لبنیات و محصولات حیوانی را مجاز می‌داند. رژیم فلکسترین افراد را به دریافت پروتئین بیشتر از منابع گیاهی تشویق می‌کند. نکته قابل توجه این است که در این رژیم هیچ قانون مشخصی در خصوص میزان یا تعداد دفعات مجاز مصرف محصولات حیوانی وجود ندارد و میزان مصرف بسته به ترجیح فرد است.
در مقایسه با یک رژیم غذایی گیاهخواری، فلکسترین یک انتخاب مناسب برای افرادی است که نمی‌توانند مصرف گوشت را حذف کنند و در عین حال می‌خواهند از یک رژیم غذایی سالم بهره‌مند شوند.
رژیم غذایی TLC
رژیم TLC -تغییرات درمانی در سبک زندگی- برای کمک به کاهش کلسترول LDL، کلسترول تام و در نتیجه کاهش خطر بروز بیماریهای قلبی- عروقی طراحی شده است. این رژیم شامل توصیه‌های غذایی و سبک زندگی برای رسیدن به سطح کلسترول نرمال و وزن سالم می‌باشد:
- روزانه حداقل 30 دقیقه ورزش با شدت متوسط انجام دهید
- 25-35% کالری روزانه را از چربی‌ها دریافت کنید
- مصرف چربی‌های اشباع از قبیل چربی‌های حیوانی و روغن‌های گیاهی هیدروژنه را محدود نمایید
- کلسترول غذایی بیشتر از mg 200 در روز نباشد
- روزانه از طریق دریافت کافی میوه‌ها، سبزیجات و حبوبات، 10-25 گرم فیبر مصرف کنید
- از دریافت کالری اضافه خودداری نمایید
رژیم‌های غذایی کم کربوهیدرات
رژیم‌های کم کربوهیدرات نه تنها کربوهیدرات غذایی را محدود می‌کنند بلکه چربی و پروتئین بیشتری نسبت به رژیم‌های غذایی معمول دارند. در این رژیم‌ها مصرف نان و غلات، پاستا، سیب زمینی، شیرینی و نوشیدنی‌های شیرین محدود می‌شود. در رژیم‌های کم کربوهیدارت 10-40% از کالری دریافتی به کربوهیدرات‌ها اختصاص داده می‌شود.
این رژیم‌ها به دلیل اثرات مثبت بر وزن، تری‌گلیسرید، فشار و قند خون به سلامت قلب و عروق کمک می‌کنند. البته در خصوص اثربخشی رژیم‌های کم کربوهیدرات در کاهش خطر بیماریهای قلبی عروقی اختلاف نظرهایی وجود دارد. بعضی محققین بر این باورند که در صورتیکه بیشتر پروتئین و چربی دریافتی از منابع گیاهی باشد باعث کاهش و در صورتیکه از منابع حیوانی باشند باعث افزایش خطر بروز بیماریهای قلبی عروقی می‌شوند!
به این ترتیب، کیفیت رژیم غذایی است که اهمیت دارد. رژیم‌های کم کربوهیدرات باید حاوی مقادیر کافی فیبر از غذاهای گیاهی مانند سبزیجات باشند و بر چربی‌های سالم مانند آووکادو، آجیل، دانه‌ها، روغن‌های گیاهی ماهی‌های غنی از امگا 3 تاکید کنند.
به طور خلاصه …
می‌توان گفت رژیم‌هایی که بر پایه گیاهی هستند، برای سلامت قلب مفیدتر اند و خطر بروز بیماریهای قلبی را کاهش می‌دهند. این رژیم‌ها سرشار از فیبر، چربی‌های سالم و آنتی اکسیدان‌ها هستند، در حالیکه مصرف زیاد شکر و گوشت‌های فرآوری شده باعث افزایش خطر بروز بیماریهای قلبی عروقی می‌شوند.
اگر در انتخاب هر یک از رژیم‌های غذایی تردید دارید بهتر است با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا بهترین رژیم را با توجه به شرایط تان دریافت نمایید.