هر آنچه که درباره فشار خون بالا باید بدانید:
فشار خون نیرویی است که خون به دیواره سرخرگ‌ها وارد می‌کند. پس هر انسان زنده‌ای فشار خون دارد! اما زمانیکه این فشار از حد مشخصی بالاتر رود نگران‌کننده می‌شود. افزایش فشار خون یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای مرگ و میر و ناتوانی در سراسر دنیاست که بیش از 1 میلیارد نفر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. پرفشاری خون معمولا بی علامت است و در طول چندین سال پیشرفت می‌کند. به مرور زمان پرفشاری خون باعث آسیب به دیواره‌های عروقی و اندام‌های بدن بویژه قلب، مغز، چشم‌ها و کلیه می‌شود. به همین دلیل تشخیص زودهنگام فشار خون بالا بسیار مهم است. اندازه گیری فشار خون به صورت مرتب می‌تواند به شما کمک کند تا متوجه تغییرات جزئی شوید.
تشخیص فشار خون بالا
فشار خون با دو عدد بیشینه و کمینه تعریف می‌شود که فشار خون سیستولیک و دیاستولیک نام دارند.
فشار خون سیستولیک: هنگامی که قلب به طور فعال مى‌تپد (رویدادى به نام سیستول)، خون را به داخل رگ‌ها منتقل می‌کند.
فشار خون سیستولیک نشاندهنده همین جریان فعال خون در سرخرگ‌ها به دنبال ضربان قلب و پمپاژ خون است.
فشار خون دیاستولیک: پس از اینکه انقباض قلب به پایان رسید ، بطن‌های قلب آرام می‌شوند تا براى انقباض بعدى آماده شوند. این دوره آرام‌سازی بطنی دیاستول نامیده می‌شود و فشار خون در دوران دیاستول، همان فشار خون دیاستولیک است.
فشار خون به چند گروه تقسیم بندی می‌شود:
فشار خون نرمال: فشار خون کمتر یا مساوی 80/120 mm Hg طبیعی است.
فشار خون افزایش یافته: فشار خون سیستولیک بین 120 تا 129 mm Hg و فشار دیاستولیک بین 80 تا 89 mm Hg به اصطلاح “پیش پرفشاری خون” نامیده می‌شود. این مرحله نیازی به درمان دارویی نداشته و معمولا با اصلاح سبک زندگی قابل کنترل است.
پرفشاری خون: فشار خون سیستولیک بالاتر از 130 mm Hg و دیاستولیک بالاتر از 90 mm Hg پرفشاری خون نام دارد که علاوه بر تغییر سبک زندگی با تشخیص پزشک نیازمند درمان دارویی نیز هست.
این معیارهای طبقه بندی برای بزرگسالان است و معیارهای فشار خون برای کودکان و نوجوانان متفاوت می‌باشد.
فشار خون بالا به چه دلایلی ایجاد می‌شود؟
پرفشاری خون دو نوع است و هرکدام دلایل مختلفی دارند.
فشار خون اولیه:
این نوع از فشار خون شایع‌تر است. محققان مکانیسم اصلی افزایش اولیه فشار خون را نمی‌دانند و بر این باورند که ترکیبی از عوامل مختلف در ایجاد پرفشاری اولیه خون نقش دارد. مانند:
ژنتیک: بعضی افراد به صورت ژنتیکی مستعد افزایش فشار خون هستند. این استعداد ناشی از جهش ژنی و یا ناهنجاری‌های ژنتیکی به ارث رسیده از والدین است.
تغییرات جسمانی: برای مثال تغییر عملکرد کلیه با افزایش سن ممکن است بالانس طبیعی نمک و آب را در بدن مختل کند و در نهایت این تغییرات منجر به افزایش فشار خون شود.
عوامل محیطی: در طول زمان سبک زندگی ناسالم مانند فعالیت بدنی کم و رژیم غذایی ناسالم فشار خون را افزایش می‌دهد. بعلاوه این عوامل باعث افزایش وزن می‌شوند که خود از عوامل خطر پرفشاری خون است. استرس هم به مرور زمان باعث افزایش فشار خون خواهد شد.
فشار خون ثانویه:
فشار خون ثانویه ناشی از یک بیماری مشخص و در واقع نشانه آن بیماری است. افزایش فشار خون معمولا به سرعت پیش می‌رود و عوارض شدیدتری را هم به دنبال دارد. شرایطی که منجر به افزایش فشار خون ثانویه می‌شود شامل:
بیماری کلیوی، نقایص ژنتیکی قلب، مشکلات تیروئید، بعضی از داروها و مصرف مداوم الکل
علائم پرفشاری خون چیست؟
پرفشاری خون یک بیماری خاموش است و بسیاری از افراد در ابتدا هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند، این حالت ممکن سا‌ل‌ها ادامه یابد تا اینکه شرایط به قدری شدید شود تا علائم خود را نشان دهند. علائم پرفشاری شدید خون شامل موارد زیر است:
سردرد، تنفس کوتاه، خونریزی از بینی، گرگرفتگی، سرگیجه، درد قفسه سینه، تغییرات بینایی و دفع خون از ادرار
درمان پر فشاری خون
درمان فشار خون اولیه: درمان فشار خون اولیه شامل درمان دارویی و اصلاح سبک زندگی ست. داروها با چند مکانیسم فشار خون را کاهش می‌دهند ازجمله آهسته کردن ضربان قلب، دفع سدیم و آب اضافی از بدن و گشاد کردن عروق خونی. همچنین اصلاح سبک زندگی (تغذیه سالم، ورزش کردن و کاهش سطح اضطراب) گام مهمی در درمان پرفشاری خون است.
درمان فشار خون ثانویه: در این صورت تمرکز بر درمان بیماری زمینه‌ای افزایش فشار خون است و با کنترل بیماری اصلی فشار خون هم درمان و یا کنترل خواهد شد.
منابع: